Λένε πως το καρναβάλι στην Ζάκυνθο πρέπει κανείς να το ζήσει. Έχει χρώμα διαφορετικό από εκείνα στην υπόλοιπη Ελλάδα, και βενετσιάνικο «άρωμα» εποχής, καθώς οι επιρροές του έρχονται από τη μακρινή εποχή της Ενετοκρατίας στα Επτάνησα.
Όποιος έχει την τύχη να βρεθεί στο όμορφο νησί του Ιονίου αυτές τις μέρες, θα ξεφαντώσει στους δρόμους, θα γελάσει με τις “Μάντσιες” (πλάκες και πειράγματα), θα παρακολουθήσει τις “Ομιλίες” και την “Κομέντια ντελ Άρτε” (σατυρικά αυτοσχέδια δρώμενα) στην πλατεία, θα χορέψει στα πάρτι και τους δρόμους, με τις μπάντες, θα ζήσει την ατμόσφαιρα της αριστοκρατίας με το “Βενετσιάνικο Γάμο”, θα απολαύσει το “Πίκολο Καρναβάλι”, την παρέλαση των μικρών καρναβαλιστών, αλλά και το ιστορικό σατυρικό δρώμενο με το οποίο κλείνει η καρναβαλική παρέλαση, την “Κηδεία της Μάσκας”.
Η οργανωτική επιτροπή μαζί με τους ντελάληδες κάλεσε όλους, μικρούς και μεγάλους, στην πλατεία Σολωμού, απ’ όπου ξεκίνησαν τους εορτασμούς, με μία καρναβαλική ποδηλατάδα, με τρομπέτες, σφυρίχτρες και ρόδα.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων είναι πλούσιο σε εντυπωσιακά δρώμενα, που θα “ξετυλίγονται” καθημερινά στους δρόμους μέχρι και τις 27 Φεβρουαρίου, την Καθαρά Δευτέρα.
Εικόνες που σε «ταξιδεύουν» στην εποχή των ιπποτών θα “ξετυλιχθούν” το μεσημέρι της Κυριακής 26 Φεβρουαρίου, με τον Ιππικό Σύλλογο Ζακύνθου “Αγ. Γεώργιος” να παρελαύνει στους δρόμους της πόλης- από την καμάρα του Αγ. Λαζάρου με κατάληξη στην πλατεία Σολωμού- πριν από την έναρξη της μεγάλης καρναβαλικής παρέλασης, με αρχηγό το Βασιλιά Καρνάβαλο.
Το «Πόβερο Καρναβάλι» έχει αρχίσει και οι εκδηλώσεις κορυφώνονται. Μετά το τέλος της μεγάλης καρναβαλικής παρέλασης, ακολουθεί το ιστορικό σατυρικό δρώμενο “Η Κηδεία της Μάσκας”, που κλείνει και την αυλαία των καρναβαλικών εκδηλώσεων στη Ζάκυνθο. Οι καρναβαλιστές, με πόνο ψυχής, θα συνοδεύσουν το Βασιλιά Καρνάβαλο στην … “τελευταία του κατοικία”. Όσο τρελή ήταν η ζωή του, άλλο τόσο θα είναι και η κηδεία του.
Το δρώμενο θα παρουσιαστεί σε επιμέλεια του σκηνοθέτη – ηθοποιού Κώστα Καποδίστρια. Η πορεία θα ξεκινήσει από την εκκλησία της Ανάληψης και θα καταλήξει στην πλατεία Σολωμού. Λίγο αργότερα, στις 10 το βράδυ, θα γίνει ο χορός της καρναβαλικής επιτροπής στο Πνευματικό Κέντρο, όπου ο Δήμαρχος θα κόψει την παραδοσιακή λαγάνα.
Την επομένη, ντόπιοι και επισκέπτες θα γιορτάσουν τα Κούλουμα, απ’ άκρη σ’ άκρη του νησιού!
Η ιστορία του Καρναβαλιού
Το Καρναβάλι πρέπει να ξεκίνησε στη Ζάκυνθο από την εποχή της Βενετσιάνικης κυριαρχίας, μιας και ως σήμερα δεν έχουμε σαφείς πληροφορίες για πιο παλιές εκδηλώσεις του .
Τα παλαιότερα χρόνια άρχιζε την επομένη της γιορτής των Φώτων , στις 7 Ιανουαρίου, και κρατούσε ως και τα μεσάνυχτα της Κυριακής της Τυροφάγου . Επειδή, όμως, διάφορα έκτροπα γίνονταν κατά την περίοδο αυτή , η Ιόνιος Κυβέρνηση το περιόρισε στις δύο τελευταίες εβδομάδες της αποκριάς.
Μετά την Ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα προστέθηκε στις καρναβαλικές διασκεδάσεις και η εβδομάδα του Ασώτου, αλλά η προσπάθεια απέτυχε .
Τις μέρες του Καρναβαλιού επιτρεπόταν η προσωπιδοφορία και οι γυναίκες ( μάσκαρες) , καθώς και οι άντρες ( ντετόροι ) μεταμφιεσμένοι και φορώντας μάσκα (μωρέττα) , γύριζαν στους δρόμους και τις πλατείες , επισκέπτονταν συγγενικά και φιλικά σπίτια και κατέληγαν στα βελόνια, στα Καζίνα, στις Καβαρκίνες και τα Φεστίνια, όπου γίνονταν χοροί . Εσπερίδες γίνονταν, επίσης, σε αρχοντικά ή και αστικά σπίτια .
Παράλληλα , ο απλός λαός έδινε στις γειτονιές του υπαίθριες θεατρικές παραστάσεις που ονομάζονται «Ομιλίες» και με αυτόν τον τρόπο, αυτοσχέδια διασκέδαζε . Πιο γνωστές από αυτές είναι η Ερωφίλη , η θυσία του Αβραάμ , ο Ερωτόκριτος , η Χρυσαυγή , ο Κρίνος και η Ανθία, ο Μυρτίλλος, η Πιστή Δάφνη, σκηνές από το Χάση του Δημ. Γουζέλη κ.ά. , ενώ με την πάροδο του χρόνου ως «Ομιλίες» παίχτηκαν και κλασικά έργα , όπως η Γέφυρα των Στεναγμών ή γράφτηκαν και νεότερες από ντόπιους θεατρικούς συγγραφείς , στο γνωστό πάντα δεκαπεντασύλλαβο .
Επίσης γίνονταν αναπαραστάσεις- κυρίως πάνω σε κάρα- του Κινέζικου Γάμου, της Τράτας , του Πανηγυριού, του Άι Λύπιου και άλλων δρώμενων, ενώ ιδιαίτερα αγαπητά ήταν στην ύπαιθρο και το Γαϊτανάκι και η Γαϊδουροκαβάλα , καθώς και οι περίφημες Γκιόστρες.
Το Καρναβάλι της Ζακύνθου είχε παλιότερα ιδιαίτερη φήμη και έρχονταν στο νησί για να το γιορτάσουν και πολλοί ξένοι, ιδιαίτερα οι γείτονες Πελοποννήσιοι. Από το 1870 , όμως , που η προσωπιδοφορία και οι χοροί περιορίστηκαν στις βραδινές ώρες , άρχισε σιγά-σιγά να χάνει την αίγλη του. Μάλιστα, από το 1888 οι χοροί γίνονταν μόνο στις Λέσχες .
Το Ζακυνθινό Καρναβάλι τελείωνε το απόγευμα της Κυριακής της Τυροφάγου , με την «Κηδεία της Μάσκας» ή το «Πόβερο Καρναβάλι». Έχοντας επικεφαλής τη φιλαρμονική , πολλοί προσωπιδοφόροι συνόδευαν το φέρετρο με τη μάσκα, που τα τελευταία χρόνια το ακολουθούσε και η «Χήρα» . Αφού γύριζαν τους κεντρικούς δρόμους της πόλης , κατέληγαν στην Πλατεία του Ποιητή κι από εκεί με ευχές και γέλια έφευγαν για το σπίτι τους .
Τα μεσάνυχτα ακριβώς , όλες οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν ρυθμικά 365 πένθιμες καμπανιές και ειδοποιούσαν τους Ζακυνθινούς πως το Καρναβάλι τελείωσε και μπήκε η Σαρακοστή.
Η Καθαρά Δευτέρα έχει δεσπόζουσα σημασία για τη χριστιανοσύνη καθώς αποτελεί την ημέρα καθαρισμού του σώματος από το κρέας και την ενάσκηση των αρετών από το πνεύμα!!!
ΑΠΟΤΕΛΕΙ την πρώτη ημέρα της Σαρακοστής, της νηστείας που φτάνει μέχρι το Πάσχα. Μέσα από αυτή, ο πιστός μπαίνει στη χρονική περίοδο που καταλήγει στα Πάθη, τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Θεανθρώπου. Ταυτόχρονα, όμως, μέσα από την πάροδο των αιώνων και την ενσωμάτωση εθίμων από άλλες λατρείες και παραδόσεις, η Καθαρά Δευτέρα συνδέεται και με τις Απόκριες, μία προσαρμογή παγανιστικών εθίμων και τυπική αποδοχή τους από τη χριστιανική θρησκεία. Οι ρίζες της αποκριάς εντοπίζονται στην αρχαία Ελλάδα και στις διάφορες διονυσιακές τελετές. Σημειολογικά η λέξη αποκριά (όπως και το καρναβάλι) σημαίνει τη μη κατανάλωση κρέατος. Η Καθαρά Δευτέρα είναι η πρώτη μέρα της Σαρακοστής, με την οποία, όμως, σηματοδοτείται και το τέλος των Αποκριών. Παράλληλα, μέρη του εθιμοτυπικού των Αποκριών, όπως το κάψιμο του καρνάβαλου, ενσωματώθηκαν κατά το Μεσαίωνα και μεταλλάχθηκαν στο διάβα του χρόνου.
Θεωρείται πως η μέρα αυτή λέγεται Καθαρά Δευτέρα διότι από το πρωί οι άνθρωποι καθαρίζουν τα σκεύη τους από το κρέας και στη συνέχεια και το σώμα τους αφού ξεκινάει η νηστεία. Τις 40 ημέρες που θα ακολουθήσουν, αντίστοιχα με τις ημέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο, οι χριστιανοί δεν καταναλώνουν κρέας, λάδι και άλλα υλικά στην προσπάθειά να καθαρίσουν το σώμα τους. Αν και παλιότερα, ο κατάλογος αυτών των υλικών ήταν ατελείωτος, σήμερα τηρείται κυρίως από τους ιερωμένους, ενώ το ποίμνιο απλώς αντικαθιστά τα κρέατα με τα θαλασσινά, πλην της Μεγάλης Εβδομάδας, όπου η νηστεία είναι πιο αυστηρή. Ταυτόχρονα, αυτές τις μέρες ιδιαίτερης εκτίμησης χαίρει η λαγάνα, που θεωρείται αντίστοιχη των «άζυμων» της Παλιάς Διαθήκης, καθώς δεν επιτρέπονται τα αρτύσιμα φαγητά.
Η γιορτή του Πάσχα είναι η σημαντικότερη γιορτή της χριστιανοσύνης και οι εκδηλώσεις πριν από αυτή είναι εξίσου σημαντικές. Η Καθαρά Δευτέρα, αν και έχει συνδεθεί περισσότερο με το εθιμοτυπικό μέρος της, δηλαδή, τις λαγάνες, το χαλβά και το πέταγμα του αετού, συμβολίζει την ψυχική καθαρότητα που πρέπει να αποκτήσουν οι πιστοί για να υποδεχτούν το γεγονός της Ανάστασης του Θεανθρώπου. Για τους ορθόδοξους, η Καθαρά Δευτέρα ξεφεύγει από το ανθρώπινο για να υψωθεί στο πνευματικό επίπεδο και αυτό αποτυπώνεται στις ακολουθίες. Όπως τονίζει και ο εκπρόσωπος της αρχιεπισκοπής, Πατέρας Τιμόθεος Άνθης, «για μας τους Χριστιανούς Ορθόδοξους η Καθαρά Δευτέρα είναι η έναρξη της Αγίας και Μεγάλης Σαρακοστής. Πρόκειται για έναν πνευματικό αγώνα για να προετοιμαστεί και να βιώσει ο χριστιανός το Πάθος και την Ανάσταση του Χριστού». Ο ίδιος τονίζει με νόημα πως ανεξάρτητα με τη σημασία που οι περισσότεροι δίνουν σ' αυτή τη μέρα, «πρόκειται για έναν πνευματικό αγώνα μέσω της νηστείας και την ενάσκηση των αρετών».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου